Dzień Sejmu Polskiego obchodzony jest 1 lipca na pamiątkę doniosłego wydarzenia w historii Rzeczypospolitej – zawarcia Unii Lubelskiej w 1569 roku. Tego dnia, podczas obrad sejmu walnego w Lublinie, Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie połączyły się unią realną, tworząc jedno z największych i najpotężniejszych państw ówczesnej Europy – Rzeczpospolitą Obojga Narodów.
Zawarcie unii było wynikiem długich negocjacji oraz politycznego kompromisu, który zakładał m.in. wspólny wybór władcy, wspólny sejm i politykę zagraniczną, przy jednoczesnym zachowaniu odrębnych administracji, armii i skarbów obu państw. Była to unia wyjątkowa na tle europejskim – dobrowolna i oparta na porozumieniu elit, a nie na podboju.
Unia Lubelska nadała nowy, trwały kształt relacjom polsko-litewskim i zapoczątkowała złoty okres Rzeczypospolitej. Dzięki wspólnym zasobom ludzkim, militarnym i gospodarczym, kraj zyskał potężny potencjał, który pozwolił mu odgrywać kluczową rolę w polityce europejskiej XVI i XVII wieku.
Rzeczpospolita Obojga Narodów – rozciągająca się od Bałtyku po Morze Czarne – stała się, obok Carstwa Rosyjskiego, jednym z największych terytorialnie państw na kontynencie. Jednocześnie wyróżniała się unikalnym ustrojem parlamentarnym, w którym sejm i izba poselska miały rzeczywisty wpływ na decyzje państwowe. Model ten uznawany jest za jeden z najwcześniejszych przejawów ustroju republikańskiego w Europie.
